Spis treści:
Od świadka częstokroć zależy, w jaki sposób zostanie zakończona sprawa karna. Z tego względu w określonych okolicznościach spoczywa na nim obowiązek stawienia się na wezwanie organu postępowania karnego w określonym terminie i złożenia zeznań. Z artykułu dowiesz się, kiedy powstaje obowiązek stawienia się na przesłuchanie w charakterze świadka oraz jakie konsekwencje prawne wiążą się z niezrealizowaniem tego obowiązku.
Zgodnie z prawem niemieckim osoba otrzymuje wezwanie na przesłuchanie w charakterze świadka w formie ustnej bądź pisemnej. Wezwanie to może zostać wystawione przez policję, prokuraturę albo przez sąd. To, jaki organ wystawił wezwanie, jest istotne w kontekście ustalenia, czy na osobie wezwanej spoczywa obowiązek prawny stawienia się na przesłuchanie. Obowiązek ten powstaje zawsze w sytuacji, gdy organem wzywającym jest sąd bądź prokurator, a jeśli organem wzywającym jest policja, jedynie wówczas, gdy wezwanie policyjne zostało sporządzone na zarządzenia prokuratura. Warto zatem podkreślić, że osoba nie ma obowiązku stawienia się na przesłuchanie w przypadku, gdy wystawione zostało policyjne wezwanie na komendę w charakterze świadka.
Należy odnotować, że gdy wezwanie zostało wystawione przez policję bądź prokuratora, wówczas przyszły świadek może skontaktować się z osobą w nim wskazaną i poprosić o zmianę terminu. Warunkiem zmiany jest istnienie ważnego powodu, który uniemożliwia osobie wezwanej terminowe stawienie się na przesłuchanie. Jeśli zatem spoczywają na nas ważne obowiązki służbowe, które nie mogą zostać odłożone w czasie, możemy spróbować przesunąć termin przesłuchania. Należy przy tym pamiętać, że przełożenie terminu przesłuchania nie jest możliwe w sytuacji, gdy organem wystawiającym wezwanie jest sąd.
Jeśli organem wzywającym jest sąd, niestawiennictwo na przesłuchanie w charakterze świadka powinno zostać usprawiedliwione. W usprawiedliwieniu należy wskazać ważne powody, dla których terminowe przesłuchanie nie było możliwe oraz wskazać dowody, które powody te potwierdzają. Za ważny powód uznaje się np. pobyt w szpitalu. Nasze zobowiązania prywatne i zawodowe nie będą co zasady traktowane przez sąd jako wystarczające do usprawiedliwienia nieobecności.
Jakie konsekwencje grożą nam w sytuacji, gdy nie przesuniemy terminu przesłuchania (w przypadku wezwania prokuratorskiego i policyjnego) bądź nie usprawiedliwmy naszej nieobecności (w przypadku wezwania sądowego)? Przede wszystkim musimy liczyć się z koniecznością zwrotu kosztów poniesionych w związku z planowanym przesłuchaniem. Koszty te obejmują np. opłacenie tłumacza czy dojazd oskarżonego i jego obrońcy na przesłuchanie. Co również ważne, skutkiem nieusprawiedliwionej nieobecności może być kara finansowa w wysokości od 5 do 1000 euro. Jej wysokość zależy od stopnia zawinienia osoby wezwanej oraz jej sytuacji ekonomicznej. Jeśli stopień winy był niewielki, organ może odstąpić od wymierzenia kary. Dalsze konsekwencje związane są z niezrealizowaniem obowiązku zapłaty kary finansowej. Jeśli osoba nie stawi się na przesłuchanie w charakterze świadka i nie zapłaci w terminie kary finansowej, może zostać w stosunku do niej zastosowana kara aresztu porządkowego, który trwa od 1 dnia do 6 tygodni. Ponadto, w sytuacji, gdy istnieje obawa, że świadek nie stawi się dobrowolnie na przesłuchanie, sąd może zdecydować o przymusowym doprowadzeniu go na przesłuchanie przez policję. Na zakończenie warto zaznaczyć, że nie można przymusowo doprowadzić na przesłuchanie w charakterze świadka osoby, która przebywa poza granicami Niemiec – w takim przypadku możliwe jest jedynie przesłuchanie jej w kraju, w którym przebywa, na podstawie Europejskiego Nakazu Dochodzeniowego.