Spis treści:
Kredyty samochodowe cieszą się w Niemczech dużą popularnością. Zazwyczaj są one atrakcyjne pod względem finansowym dla kredytobiorcy – samochód stanowi dodatkowe zabezpieczenie dla banku, stąd koszt kredytu jest stosunkowo niski. Niemiecki prawodawca nakłada na podmioty udzielające kredytów szereg obowiązków informacyjnych. Należy do nich w szczególności obowiązek pouczenia klienta o prawie do odstąpienia od umowy. Jeśli kredytodawca udzieli pouczenia w poprawny sposób, kredytobiorca ma dwa tygodnie na odstąpienie od umowy. W przeciwnym razie bieg czternastodniowego terminu nie następuje, a kredytobiorca może odstąpić od umowy nawet kilka lat od momentu jej zawarcia. Ze względu na skomplikowanie wymagań prawnych stawianych przed kredytodawcami w zakresie obowiązku pouczenia stosunkowo często dochodzi do błędów, które dają podstawę dla odstąpienia od umowy w dowolnym momencie. Z niniejszego artykułu dowiesz, czym charakteryzuje się odstąpienie od umowy kredytu samochodowego w Niemczech.
Zgodnie z ogólną zasadą przyjętą w prawie niemieckim kredytobiorca może odstąpić od umowy kredytu w terminie 14 dni od jej zawarcia. Odstępując od umowy kredytu, klient nie jest zobowiązany udzielać podmiotowi udzielającego kredytu żadnych wyjaśnień. Skutkiem odstąpienia od umowy jest unieważnienie tak umowy kredytu, jak i umowy zakupu samochodu. Wobec tego kredytobiorca ma obowiązek zwrotu pojazdu, zaś bank zobowiązany jest do zwrotu wszystkich płatności klienta, ściślej: jego udziału własnego w kwocie oraz wszystkich zapłaconych przez niego rat kredytu do momentu odstąpienia od umowy.
Przepisy dotyczące obowiązku informacyjnego w Niemczech na przestrzeni lat zmieniały się wielokrotnie. Treść obowiązku była ponadto stopniowo dookreślana przez orzecznictwo sądów, co dodatkowo komplikowało kwestię jego poprawnego rozumienia. Wkrótce w niemieckiej literaturze prawniczej ukształtował się termin Widerrufsjoker, odnoszący się do możliwości odstąpienia od umowy kredytowej nawet wiele lat po jej zawarciu w sytuacji, gdy pouczenie nie zostało odpowiednio sformułowane. Problem poprawnego sformułowania pouczenia jest aktualny do dzisiaj – niektóre szacunki wskazują, że nawet połowa podmiotów udzielających kredytów nie spełnia obowiązku informacyjnego.
Przypadki, w których uprawione jest odstąpienie od umowy kredytu samochodowego niezależnie od upływu dwutygodniowego terminu, zostały określone w orzecznictwie sądów niemieckich. W literaturze prawniczej opisanych zostało około czterystu różnych błędów popełnianych przed podmioty udzielające kredytów, które dawały klientom prawo do odstąpienia od umowy. Należą do nich m.in.:
Jak pokazuje praktyka, decyzje o odstąpieniu od umowy kredytu podejmowane są (i były) z uwagi na prawdopodobieństwo osiągnięcia zysku. Należy jednak podkreślić, że ewentualna opłacalność odstąpienia od umowy w przypadku nieprawidłowości związanych z obowiązkiem informacyjnym wymaga każdorazowo drobiazgowej oceny umowy kredytowej. Wiedzę o tym, czy odstąpienie od umowy kredytu jest opłacalne, najłatwiej jest zdobyć, korzystając z usług profesjonalnej kancelarii prawnej.
Wyżej zaznaczono, że w przypadku błędów kredytodawcy odstąpienie od umowy może nastąpić w dowolnym momencie. Bieg czternastodniowego terminu do odstąpienia od umowy nie został bowiem w takiej sytuacji rozpoczęty. Należy jednak pamiętać, że w orzecznictwie sformułowane zostało pewne ograniczenie dotyczące możliwości kredytobiorcy w zakresie odstąpienia. Dotyczy ono sytuacji, w których wiązałoby się ono z naruszeniem zasad współżycia społecznego. Jeśli sąd uzna, że w danym przypadku doszłoby do takiego naruszenia, odstąpienie od umowy nie jest możliwe. Stanie się tak np. wówczas, gdy umowa kredytowa została już w całości wykonana przez kredytobiorcę.