Spis treści:
W poszczególnych państwach europejskich kwestia odpowiedzialności karnej za jazdę pod wpływem alkoholu została uregulowana odmiennie. Różnice dotyczą nie tylko szczegółów konstrukcji prawnych, ale również zagadnień podstawowych, takich jak dopuszczalny poziom alkoholu we krwi. Z artykułu dowiesz się, jakie konsekwencje prawne wiążą się z jazdą pod wpływem alkoholu w Niemczech.
W prawie niemieckim górna granica dopuszczalnego stężenia alkoholu we krwi u kierowcy wynosi 0,5 ‰. Jak zatem łatwo zauważyć, dopuszczalna ilość alkoholu w Niemczech jest wyższa niż w Polsce (gdzie wynosi 0,2 ‰). Od ogólnej zasady ustanawiającej limit stężenia alkoholu we krwi ustawodawca niemiecki przewiduje wyjątek dotyczący kierowców początkujących tj. takich, którzy nie ukończyli jeszcze 21 lat lub mają prawo jazdy krócej niż 2 lata. Na mocy przepisu § 24c ustawy o ruchu drogowym (Strassenverkehrsgesetz, dalej: StVG) kierowcy początkujący są obowiązani zachować w trakcie jazdy całkowitą trzeźwość.
Prawo niemieckie stanowi, że w określonych sytuacjach kierowca prowadzący pojazd pod wpływem alkoholu nie popełnia przestępstwa, lecz jedynie wykroczenie administracyjne i w takiej sytuacja nie podlega on odpowiedzialności karnej. Konstrukcja wykroczenia administracyjnego jest dość skomplikowana – jego podstawą są przepisy StVG, przepisy niemieckiego kodeksu karnego (Strafgesetzbuch; dalej: StGB) oraz orzecznictwo sądów niemieckich. Zgodnie z przepisem § 24a StVG, w przypadku gdy kierowca (również kierowca początkujący) ma więcej niż 0,5 ‰ we krwi, popełnia wykroczenie administracyjne. Ponadto, zgodnie z § 316 StGB osoba popełnia przestępstwo, jeśli kieruje pojazdem, mimo że w wyniku spożywania napojów alkoholowych lub innych środków odurzających, nie jest w stanie bezpiecznie prowadzić. Jak natomiast wskazuje orzecznictwo sądów niemieckich, jeśli stężenie alkoholu osiągnie 1,1 ‰ w krwi, wówczas kierowca jest bezwzględnie niezdolny do prowadzenia pojazdu. Z uwagi na powyższe należy skonstatować, że kierowca popełnia wykroczenie administracyjne, jeśli zarazem: (1) ma więcej niż 0,5 ‰ w krwi; (2) ma nie więcej niż 1,1 ‰ w krwi oraz (3) jest w stanie bezpiecznie prowadzić pojazd. Wprowadzenie do prawa niemieckiego konstrukcji warunku bezpiecznego prowadzenia pojazdu wynika z przekonania o stopniowalności negatywnego oddziaływania alkoholu na zdolność osoby do kierowania pojazdem. Ujmując rzecz swobodnie, niektóre osoby mające np. 0,8 ‰ we krwi prowadzą samochód bezpiecznie, inne zaś w takiej sytuacji „jeżdżą zygzakiem”. Wykroczenie administracyjne zagrożone jest mandatem w wysokości do 3 tys. euro.
Odpowiedzialność karna za jazdę pod wpływem alkoholu została uregulowana w przepisach StGB oraz w orzecznictwie. Jak wynika z tego, co zostało powiedziane wyżej, osoba prowadząca pojazd pod wpływem alkoholu popełnia przestępstwo w dwóch przypadkach, tj. gdy: (1) stężenie alkoholu we krwi wynosi u niej więcej niż 0,5 ‰ i mniej niż 1,1 ‰ i osoba ta nie jest w stanie prowadzić pojazdu bezpiecznie lub (2) stężenie alkoholu we krwi wynosi u niej 1,1 ‰ lub więcej (niezależnie od tego, czy jest w stanie prowadzić pojazd bezpiecznie). Zgodnie z § 316 pkt 1 StGB za pijaństwo w ruchu drogowym (Trunkenheit im Verkehr) grozi kara pozbawienia wolności do roku lub grzywna. Na pytanie, czy za jazdę po pijaku można iść do więzienia należy zatem odpowiedzieć twierdząco. StGB przewiduje taką możliwość. Co ciekawe, regulacje zawarte w StGB przewidują łagodniejszą odpowiedzialność za prowadzenie pojazdów pod wpływem alkoholu niż przepisy Kodeksu karnego w Polsce. Zgodnie bowiem z art. 178a Kodeksu karnego, w przypadku gdy stężenie alkoholu we krwi kierowcy wynosi więcej niż 0,5 ‰, grozi mu kara grzywny, kara ograniczenia wolności lub kara pozbawienia wolności do lat 2.
Wskazany § 316 StGB głosi, że przestępstwo popełnia nie tylko taka osoba, która kieruje pojazdem pod wpływem alkoholu, lecz również taka, która prowadzi pojazd, spożywszy inne środki odurzające. Zgodnie zaś z § 24a ust. 2 StVG popełnia wykroczenie również ten kierowca, który prowadzi pojazd, pozostając pod wpływem środków odurzających. Ponownie jak wcześniej, o tym, czy w danym przypadku będziemy mieć do czynienia z wykroczeniem czy przestępstwem, decydować będzie ewentualne spełnienie warunku zdolności do bezpiecznej jazdy. Jeśli osoba pozostająca pod wpływem środków odurzających prowadzi pojazd bezpiecznie, wówczas popełnia zaledwie wykroczenie administracyjne. Jeśli nie – popełnia przestępstwo. Co ciekawe, w odniesieniu do poszczególnych substancji odurzających orzecznictwo sądów niemieckich nie wyznaczyło maksymalnych stężeń, których przekroczenie skutkowałoby zawsze popełnieniem przestępstwa. To, czy dana osoba popełniła wykroczenie administracyjne czy przestępstwo, ustalane jest a casu ad casum.