Z reguły nieuregulowane roszczenia przedawniają się po trzech latach. Normalny okres przedawnienia rozpoczyna się z końcem roku, w którym powstało roszczenie i w którym (teoretycznie) Państwo o nim wiedzieli. Dla regularnego okresu przedawnienia datą graniczną jest więc zawsze 31 grudnia. Najszybszym sposobem na uniknięcie przedawnienia na krótko przed końcem roku jest sądowe postępowanie upominawcze, postępowanie pojednawcze lub rejestracja wzorcowego powództwa deklaratoryjnego. Pozew sądowy również pomaga, ale jest bardziej czasochłonny. Upomnienie nie jest wystarczające, aby zawiesić przedawnienie.
Proszę uzyskać przegląd Państwa roszczeń i kiedy Państwa roszczenia ulegają przedawnieniu. Proszę wysłać przypomnienie na czas, a nie w ostatniej chwili. Jeżeli przedawnienie grozi z końcem roku, mogą Państwo bez pomocy adwokata wystąpić o sądowy nakaz zapłaty.
Na przykład, jeżeli ktoś jest jeszcze winien Państwu pieniądze z 2015 roku, to Sylwester 2018 był ostatnim dniem, w którym mogli Państwo domagać się ich zwrotu. Wraz z upływem 31 grudnia wygasa jednak również Państwa prawo do ubiegania się o odszkodowanie za wypadek, który wydarzył się trzy lata temu. Ustawodawca zastrzegł, że prawie wszystko w pewnym momencie ulega przedawnieniu.
Niemiecki kodeks cywilny (§ 195 niemieckiego kodeksu cywilnego) stanowi, że tzw. zwykły termin przedawnienia wynosi zawsze trzy lata. Przedawnienie rozpoczyna się zawsze z końcem roku, w którym roszczenie powstało i właściciel o nim wiedział lub przynajmniej powinien był wiedzieć (§ 199 niemieckiego kodeksu cywilnego).
Jeżeli ktoś nie wiedział lub nie mógł wiedzieć o swoim roszczeniu, trzyletni okres przedawnienia nie zaczyna na razie biec. Aby jednak proces nie przeciągał się w nieskończoność, niemiecki ustawodawca ustalił maksymalne limity czasowe, kiedy ktoś później dowiaduje się o swoich roszczeniach. Oznacza to, że po upływie tych terminów roszczenia ostatecznie wygasają.
Przedawnienie zawsze następuje najpóźniej po dziesięciu latach, chyba że roszczenie dotyczy uszkodzenia ciała, zdrowia lub wolności. Maksymalne okresy nie kończą się jednak z końcem roku, lecz np. dziesięć lat od dnia, w którym udzielono nieprawidłowej porady.
Jeżeli ostatni dzień terminu przedawnienia przypada na niedzielę, dzień ustawowo wolny od pracy lub sobotę, koniec terminu zostaje przesunięty na następny dzień roboczy (§ 193 niemieckiego kodeksu cywilnego).
Obok zwykłego trzyletniego terminu istnieją ważne szczególne zasady, które prowadzą do krótszego lub dłuższego okresu przedawnienia.
Dwa lata na wady materiałowe – Jeżeli produkt jest wadliwy, mają Państwo jako kupujący dwa lata na żądanie, aby sprzedawca usunął wadę. Okres ten rozpoczyna się w momencie dostarczenia towaru lub w momencie, gdy opuszczą Państwo sklep i zabiorą ze sobą swoje zakupy (§ 438 ust. 1 nr 3 niemieckiego kodeksu cywilnego).
Dwa lata na wady z tytułu umowy o dzieło – Jeżeli np. zlecili Państwo rzemieślnikowi serwis lub naprawę pralki, okres przedawnienia wynosi również dwa lata. Okres przedawnienia rozpoczyna się w momencie przyjęcia przez Państwa dzieła (§ 634a ust. 1 nr 1 niemieckiego kodeksu cywilnego).
Pięć lat w przypadku wad budowlanych – Jeżeli np. przeprowadzili Państwo remont lub przebudowę nieruchomości i przy tym doszło do wad budowlanych, mają Państwo pięć lat (§ 634a ust. 1 nr 2 niemieckiego kodeksu cywilnego).
Dziesięć lat dla nieruchomości – Okres przedawnienia dla praw do nieruchomości wynosi dziesięć lat (§ 196 niemieckiego kodeksu cywilnego). Przykład: Spłacili Państwo swój kredyt budowlany i chcą Państwo, aby obciążenie nieruchomości na rzecz banku zostało wykreślone z księgi wieczystej. W tym przypadku termin przedawnienia rozpoczyna się w momencie, gdy roszczenie staje się wymagalne, a nie na koniec roku.
Czego wielu ludzi nie wie: Jeżeli roszczenie jest przedawnione, to nie wygasa automatycznie. Jeżeli wierzyciel żąda od Państwa pieniędzy, mimo że termin już dawno upłynął, to bezwzględnie muszą mu Państwo o tym powiedzieć. Brak reakcji nie jest dobrym pomysłem – mogą Państwo jeszcze otrzymać negatywny wpis w agencji kredytowej Schufa. W naszym przewodniku po Schufie dowiedzą się Państwo, jak sprawdzić, co jest tam przechowywane na Państwa temat.
Sąd zajmie się również skargą Państwa wierzyciela i przyzna mu sprawiedliwość, dopóki nie udowodnią Państwo, że upłynął termin przedawnienia. Jeżeli Państwo tego nie zrobią, Państwa wierzyciel otrzyma sprawiedliwość, nawet jeżeli roszczenie jest już przedawnione.
Zgodnie z normalnym niemieckim przedawnieniem, Państwa roszczenia przedawniają się po trzech latach, tj. pod koniec 2019 r. Przypomnienie lub zwykłe pismo nie wystarczy, aby przerwać bieg przedawnienia. Najszybszym sposobem, aby zapobiec przedawnieniu tuż przed końcem roku, jest złożenie wniosku o wezwanie do zapłaty (§ 204 ust. 1 nr 3 niemieckiego kodeksu cywilnego). W Niemczech stosowana jest tylko zautomatyzowana, centralna procedura ostrzegawcza. To jest niedrogie i nie jest szczególnie skomplikowane.
Wystarczy tylko złożyć wniosek o wezwanie do zapłaty. Nie muszą Państwo uzasadniać swojego roszczenia. W każdym landzie znajduje się centralny sąd do spraw postępowania sądowego. Wniosek o ponaglenie online automatycznie określa właściwy sąd, który następnie wysyła dłużnikowi wezwanie do zapłaty.
Mogą Państwo również zapobiec przedawnieniu poprzez złożenie pozwu sądowego. Przygotowanie wymaga jednak trochę czasu. Muszą Państwo mieć w rękach wszystkie ważne dokumenty i sporządzić pozew. W nim muszą Państwo uzasadnić swoje twierdzenie. Jak tylko sąd otrzyma to pismo, przedawnienie zostaje zawieszone.
Jeżeli prowadzą Państwo poważne negocjacje z dłużnikiem, może to również zatrzymać bieg przedawnienia (§ 203 niemieckiego kodeksu cywilnego). Trzeba jednak udowodnić, że istnieje poważna dyskusja i poszukiwanie rozwiązania. Zwykły list do przeciwnika, że chce Pan „porozmawiać” nie wystarczy. Dla bezpieczeństwa proszę zażądać od dłużnika pisemnego oświadczenia, że termin przedawnienia nie będzie biegł na czas rozmów.
Oczywiście jest też możliwe, że przeciwna strona nie reaguje na taki list, tylko czeka do końca roku, aby wysiedzieć problem. Jeżeli taki przebieg zdarzeń stanie się oczywisty, powinni Państwo złożyć postępowanie upominawcze lub pozew, aby uniknąć przedawnienia.