Przekazanie kary pozbawienia wolności z Polski do Niemiec

Spis treści:

1. Wykonanie kary w państwie członkowskim – implementacja decyzji ramowej
2. Wykonanie kary w państwie członkowskim – okoliczności przekazania osoby do Niemiec
3. Wykonanie kary w Niemczech – zgoda osoby skazanej
4. Wykonanie kary w Niemczech – zgoda niemieckiej prokuratury

Zgodnie ze stanowiskiem wypracowanym przez Unię Europejską państwa członkowskie powinny współpracować ze sobą w zakresie uznawania wyroków i wykonywania orzeczonych kar po to, aby ułatwić resocjalizację osoby skazanej. Instrumentem prawnym, który taką współpracę umożliwia jest Decyzja Ramowa Rady Unii Europejskiej 2008/909/WSiSW z dnia 27 listopada 2008 r (dalej: decyzja ramowa). Na mocy decyzji ramowej we wskazanych w przepisach okolicznościach możliwe jest przekazanie orzeczenia do wykonania z jednego państwa członkowskiego do drugiego. Z niniejszego artykułu dowiesz się, kiedy możliwe jest wydanie osoby skazanej w Polsce do więzienia w Niemczech.

Wykonanie kary w państwie członkowskim – implementacja decyzji ramowej

Wydana w 2008 r. decyzja ramowa została implementowana przez poszczególnych ustawodawców państw członkowskich. Odpowiednie przepisy implementujące zawierają w szczególności Strafprozessordnung (czyli niemiecki kodeks postępowania karnego) oraz polski Kodeks postępowania karnego (dalej: kpk). Instytucja uznawania orzeczeń skazujących na karę pozbawienia wolności została przyjęta do polskiej ustawy w wyniku implementacji decyzji ramowej na podstawie ustawy z dnia 16 września 2011 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego, ustawy o prokuraturze oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym. Wskutek implementacji do kpk wprowadzono dwa nowe rozdziały: 66f oraz 66g. Pierwszy z nich dotyczy sytuacji, gdy osoba skazana ma zostać przekazana z Polski do innego państwa członkowskiego. Drugi zaś odnosi się do przypadku, gdy przekazanie ma nastąpić z innego państwa członkowskiego do Polski.

Wykonanie kary w państwie członkowskim – okoliczności przekazania osoby do Niemiec

Na mocy przepisu art. 611t § 2. wystąpienie przez sąd polski o wykonanie orzeczenia w innym państwie członkowskim może nastąpić nie tylko z urzędu, ale również na wniosek Ministra Sprawiedliwości, właściwego sądu lub innego organu państwa członkowskiego (np. Niemiec) lub samego skazanego. Zgodnie z § 3. art. 611t sąd kieruje rzeczone wystąpienie do właściwego sądu lub organu:

1. państwa członkowskiego, którego skazany jest obywatelem i w którym posiada stałe lub czasowe miejsce pobyt,
2. państwa członkowskiego którego skazany jest obywatelem i w którym nie posiada stałego lub czasowego miejsca pobytu, lecz na podstawie prawomocnej decyzji będzie do niego wydalony po odbyciu kary lub zwolnieniu z zakładu karnego,
3. innego państwa członkowskiego, za zgodą właściwego sądu lub innego organu tego państwa – o ile skazany przebywa na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub w państwie, do którego skierowano wystąpienie.

Na mocy powyższych przepisów przekazanie orzeczenia do wykonania w Niemczech jest możliwe nie tylko wówczas, gdy skazany ma niemieckie obywatelstwo. Może się zdarzyć, że osobą przekazywaną jest osoba innej narodowości. O tym, czy przekazanie można w danych okolicznościach przeprowadzić powinny decydować względy resocjalizacyjne – przekazanie jest uzasadnione wówczas, gdy istnieje prawdopodobieństwo, że ułatwi ono resocjalizację osoby skazanej. Warto na marginesie dodać, że gdy w grę wchodzi wykonanie kary w Niemczech, organem, do którego powinien wystąpić polski sąd jest niemiecka prokuratura.

Wykonanie kary w Niemczech – zgoda osoby skazanej

Co do zasady warunkiem wystąpienia sądu polskiego o wykonanie orzeczenia w innym państwie członkowskim jest zgoda osoby skazanej (art. 611t § 1.). Od zasady tej istnieją jednakże trzy wyjątki. Zgodnie z art. 611 § 5. zgoda skazanego na przekazanie nie jest wymagana, w wypadku gdy orzeczenie jest przekazywane do:

1. państwa członkowskiego, którego skazany jest obywatelem i w którym posiada stałe lub czasowe miejsce pobytu;
2. państwa członkowskiego, do którego skazany będzie wydalony po odbyciu kary lub zwolnieniu z zakładu karnego na podstawie prawomocnej decyzji o zobowiązaniu cudzoziemca do powrotu;
3. państwa członkowskiego, do którego skazany zbiegł z obawy przed toczącym się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej postępowaniem karnym lub obowiązkiem odbycia orzeczonej kary.

Zauważmy zatem, że jeśli polski sąd występuje do niemieckiej prokuratury o wykonanie kary niemieckiego obywatela, zgoda skazanego nie jest konieczna.

Wykonanie kary w Niemczech – zgoda niemieckiej prokuratury

Należy pamiętać, że niemiecka prokuratura nie musi udzielić zgody na przekazanie osoby skazanej z Polski do Niemiec (w sytuacji odwrotnej strona polska może odmówić państwu członkowskiemu przekazania orzeczenia do wykonania w Polsce). Podejmując decyzję o przejęciu obywatela niemieckiego prokuratura w Niemczech bierze pod uwagę np. więzi osoby skazanej z państwem niemieckim czy okoliczność wykonywania pracy w Niemczech.